Ontstaan

Onzeklei is ontstaan rond een informatie-avond over de gaswinning onder het Middag-Humsterland. Hieronder een verslag van die avond. Inmiddels heeft onzeklei het speelveld vergroot, waarover hier meer.

——————

Een informatieavond over fracken in Saaksum en Feerwerd in het dorpshuis van Ezinge trok 15 juni zeker 200 mensen. Niet alleen mensen uit Ezinge en omgeving, maar ook enkele geïnteresseerden uit plaatsen verderop, zoals Siddeburen, Loppersum en Bellingwedde.
Van begin tot eind heerste er een overwegend opgewonden stemming in de overvolle zaal waar veel mensen moesten staan, men was merkbaar onrustig. De behoefte gevoelens van onbehagen te uiten konden sommige aanwezigen maar ternauwernood onderdrukken.

De initiator van de avond, Petra Veltman uit Garnwerd, vertelde hoe haar langs de zijlijn van VV Ezinge ter ore kwam dat dorpsbelangen Saaksum een brief had ontvangen van de NAM in verband met het boren naar gas. Daarop besloot ze een aantal sprekers bij elkaar te vragen en een avond te beleggen.

Knipklei, wierden en oevers groter issue dan fracken
De eerste spreker, geoloog Peter van der Gaag, toonde een plaatje waarop je kan zien dat er vanuit Saaksum helemaal tot in Feerwerd wordt geboord, de meest schuine boring die er in Nederland is te vinden. De boor gaat 2717 meter horizontaal en 1489 meter verticaal richting Feerwerd.

Er zijn in het gebied verschillende aardbevingen geweest volgens Van der Gaag. In 2006 in Warfhuizen met magnitude (M) 1,3, in 2013 in Lauwerzijl met M1,2, in 2015 in Houwerzijl met M1,4 en in Kommerzijl met M1,5. De laatste beving was onder de gasopslag ‘Grijpskerk’. Niet de beste plek voor een beving aldus Van der Gaag.
Sommige aanwezigen hadden de inleiding liever overgeslagen gezien en konden niet wachten op het moment dat Peter van der Gaag stil stond bij de plannen om te fracken. Zijn opmerkingen daarbij kwamen zeker niet verwacht. Zijn zorgen gaan niet zozeer over het fracken als wel om de gaswinning in zijn geheel. En dat zeker in het gebied rond Ezinge waar de grond bestaat uit knipklei, wierden en oevers.

Met knipklei resulteert een aardbeving in meer schade dan gebruikelijk. Er is al schade bij magnitude 1. Ook de wierden en oevers in het Reitdiepgebied maken gaswinning extra riskant. Met verschillende plaatjes laat hij zien dat een aardbeving wordt versterkt bij wierden en oevers. Fracken is in de ogen van Van der Gaag dan misschien niet de aanleiding te willen stoppen met gaswinning hier, de aanwezigheid van knipklei, wierden en oevers is dat misschien wel.
Volgens Van der Gaag zouden er veel meer zogenaamde accelero- en tiltmeters meters geplaatst moeten worden in het gebied om zo een beter idee te krijgen van oorzaak en gevolg. De NAM neemt daar volgens hem veel te weinig initiatief in. Daar is hij verbaasd over.

Een wipkip kado
Hilda Groeneveld, oprichtster van de Groninger Bodembeweging, liet vervolgens zien dat het aantal bevingen exponentieel toeneemt. De maximale magnitude van de bevingen neemt lineair toe. Wijzend naar de grafieken vraagt ze zich af wat er gebeurt als je de lijntjes verder doortrekt.

De feiten spreken voor zich, zo laat ze zien. Maar voor haar komt daar ook een gevoel bij. Zichtbaar verbolgen over alle verhalen die haar in de loop der jaren zijn toegekomen door gedupeerden van de NAM verontschuldigt ze zich: “ik ben misschien een beetje anti-NAM maar dat heb in de loop der jaren meegekregen”. Op haar website www.ondergroningen.nl houdt ze gebeurtenissen bij.
Naast de schade van gedupeerde is ze ook verbolgen over de gehanteerde aanpak om de mensen rustig te houden. “Isoleren van mensen die problemen hebben, geen grote groepsbijeenkomsten meer, en een wipkip kado”, dat is de aanpak. “Een wipkip kado van een firma die ons veel schade berokkent en meer dan €1.000.000.000 per jaar pure winst maakt. Dat is €150.000 per uur.”
Ze vraagt zich af hoe onafhankelijk de partijen zijn die iets voor ons moeten betekenen. De baas van het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) is een oud-Shell man en het Centrum Veilig Wonen is voor 55% van Arcadis, een adviesbureau dat een raamovereenkomst met Shell heeft. “Zo zit dat” vertrouwde ze de toehoorders toe.
Evenals Peter van der Gaag geeft Hilda Groeneveld aan dat er nauwelijks meters zijn geplaatst in het gebied rond Ezinge. Veel bevingen die door mensen worden gevoeld en gemeld worden genegeerd door officiële instanties, zoals KNMI en TNO, en zijn niet terug te vinden op hun website.

Gevraag wordt hoe we nu verder moeten. Hilda Groeneveld: “ik ben geen adviseur maar probeer in kaart te brengen wat er gebeurt en hoe we worden behandeld”. De zaal lijkt vol te zitten met vragen en verhalen maar is ook overduidelijk op zoek naar antwoorden.

Het nut van protest
Peter Kodde, werkzaam voor Milieudefensie, kwam met antwoorden en tips voor een aanpak. Hoewel het zitten –en voor veel mensen het staan- aardig lang begon te duren kwam er plots rust over de zaal.
Peter Kodde stelt allereerst dat we het aardgas helemaal niet meer nodig hebben. Hij liet een plaatje van een ‘gasvrij’ huis in Loppersum zien, compleet gerenoveerd. Zorgen gaan voor hem over de gaswinning als geheel. Het fracken nu voorkomen, dat kan niet langs juridische weg. Fracking activiteiten vallen onder de lopende vergunning voor gaswinning in Saaksum. Wat dan te doen?
Het belangrijkste is: protest. Protesten in Terschelling, Haastrecht en Boxtel hebben laten zien dat dit kan leiden tot uitstel en mogelijk afstel van geplande activiteiten. Er zijn ook wethouders, zoals Andries Poppe van de gemeente Noordoostpolder, die zich bij protest hebben aangesloten. En er zijn posters beschikbaar om protest zichtbaar te maken, bij de Groninger Bodem Beweging in Loppersum en bij Milieudefensie (kantoor Natuur en Milieufederatie Groningen).
Een aanbeveling: lees je goed in als je met de NAM spreekt en bepaal zélf de agenda. Overigens heeft de NAM volgens Kodde plenaire sessies tegenwoordig vervangen door 1 op 1 gesprekken of een inloopsessie om een uiting van gezamenlijk verzet of onvrede verder te voorkomen. Er wordt liever gesproken over een wipkip dan dat er zichtbare onvrede ontstaat.
“Camping Roodehaan” heeft een verzoek van de NAM voor een inloopsessie op haar terrein afgewezen hoor” klinkt het vanuit de zaal. Een luid applaus volgt. Petra Veltman vult aan: “ook huiskamerfestival Te Gast in Garnwerd is klaar met de NAM als sponsor”. Wederom applaus.

“We moeten van die gaswinning af!”
Bij de vragenronde werd duidelijk dat veel mensen een eigen verhaal hebben en dat hoog nodig willen ventileren. Er werden een aantal oproepen gedaan. Zo werd geopperd de media permanent te blijven berichten over de ongenoegens. Ze blijken alleen niet allemaal even geïnteresseerd. “Waarom neemt het Dagblad van het Noorden mijn ingezonden stukken niet op?”, roept een aanwezige. Hij snapt er niets van. Meerdere personen riepen op ons vooral ook met een toekomst zonder aardgas maar met duurzame energie bezig te gaan houden.
Opvallend was de inbreng van chemicus Dick van den Berg uit Warfhuizen. Risico’s van fracken bij hele kleine putten zijn volgens hem niet groot, hoewel de omgeving de vele trillingen van het vrachtverkeer goed zullen merken. Maar Van den Berg gaat het niet om het fracken. Waarschuwend: “ik vertrouw deze regering totáál niet met betrekking tot de risico’s die het hier in Groningen wil nemen, we moeten van die gaswinning af!”. Geëmotioneerd geeft hij aan dat het huilen hem nader staat dan het lachen. Het is uiteindelijk even heel stil in de overwegend zo roerige zaal.

Vervolg
Rond 23:00 uur sloot Petra de avond af. Ze riep eenieder die wil meedenken of –doen zich bij haar te melden: petraveltman@hotmail.com Het vervolg ziet er als volgt uit: op 1 juli is er van 16.00-20.00 uur de voorlichting van de NAM op de gaswinningslocatie bij Roodehaan en op 4 juli is er een feest op Camping Roodehaan. Van 13.00-17.00 uur kan er daar gedanst worden.

Tekst: Philip Kocken

Door de sprekers genoemde websites:
www.groninger-bodem-beweging.nl
www.bevinggevoeld.nl
www.ondergroningen.nl
www.schaliegasvrij.nl
www.veranderfabriek.org
www.milieudefensie.nl