Verslag informatieavond werkgroep Onze Klei, Dorpshuis Ezinge, d.d. 26 jan. 2016
.
– Nadat de aanwezigen welkom zijn geheten, trapt Elly Bakhuis af met de stand van zaken omtrent de fracking– en gaswinningactiviteiten van de boorlocatie Roodehaan/Saaksum. Zij neemt deel aan de informele werkgroep ‘Onze Klei’, een groep verontruste burgers die informatie inwinnen en actievoeren naar aanleiding van de geplande fracking activiteiten bij locatie Roodehaan. Overigens acties waarbij velen uit de omgeving en daarbuiten geholpen hebben!
We vragen voortdurend aandacht voor onze problematiek. Onder andere d.m.v. acties op de boorlocatie en een landelijke mailactie in september waarbij naast diverse instanties ook de lokale, nationale en Europese politiek benaderd zijn. In september is Agnes Mulder (CDA) op bezoek geweest in Saaksum. Dat heeft uiteindelijk in oktober van 2015 tot een motie geleid om alle fracking activiteiten op te schorten tot de nieuwe Mijnbouwwet van medio 2016; deze motie is aangenomen met twee–derde meerderheid. Minister Kamp heeft daarop het bijzonder ondemocratische besluit genomen om de motie naast zich neer te leggen en de fracking activiteiten bij Saaksum en Hardenberg wel toe staan omdat er zogenaamd geen juridische weg meer terug was. Hierop heeft NAM besloten de geplande activiteiten alsnog op te schorten wegens onrust bij burgers (NB: in Hardenberg is inmiddels wél gefrackt, waarschijnlijk was hier minder (zichtbare) onrust). NAM geeft aan hier eerst met burgers te willen spreken en begint naar alle waarschijnlijkheid een charmeoffensief. “Dat doet Onze Klei nu dus ook”, aldus Elly. Werkgroep Onze Klei probeert daarom op diverse manieren kennis te delen.
Elly deelt verder de belangrijkste punten uit alle informatie die in de afgelopen tijd verzameld is maar waarschuwt “hoe meer je weet, hoe meer vragen je weer hebt. Nergens is echt overzicht”.
Zo is er geen beeld van de locaties van de reeds uitgevoerde frack jobs in Nederland (dit zouden er inmiddels 220 zijn). Ook EZ heeft nu de vraag uitstaan naar deze locaties. En de details omtrent de chemicaliën zijn niet helder; überhaupt wordt pas ná een frack job gecontroleerd hoeveel chemicaliën er zijn gebruikt.
Evenzo onduidelijk zijn de veiligheidsaspecten rondom de boorlocatie zelf:
- Er stond geruime tijd een onbeheerde container op de boorlocatie waar 4 kub Methanol in opgeslagen kan worden (25 gram schijnt al dodelijk te zijn) en er staat er een opslagmogelijkheid voor radioactief afval. De NAM geeft –bij navraag– aan dat er zo nu en dan radio–actief materiaal bij de gaswinning mee naar boven komt. Wij vragen ons af hoe het mogelijk is dat dit hier mag staan en aan welke risico’s wij worden blootgesteld.
- NAM loost ook op oppervlaktewater en mag zelf monsters van dit water nemen ter controle. De waterschappen mogen ook controleren maar doen dat nagenoeg niet.
- Het bedrijf dat onderhoud pleegt aan het buizenstelsel o.a. op 3 km diepte (deze lopen ook horizontaal) heeft al geruime tijd geen opdracht meer gehad; het lijkt erop dat bezuinigd wordt op onderhoud. Wij doen hier navraag naar. In Californië is momenteel een milieuramp in wording door een kapotte buis en in Hardenberg heeft een kapotte buis 14 hectare landbouwgrond vervuild.
- Bij het affakkelen komen vele giftige stoffen vrij, maar niemand (ook NAM of gemeenten niet) lijkt te weten wat en hoeveel. Uit de zaal komt de opmerking dat er naast het affakkelen ook “doorgespoten” wordt ook al worden normen al overschreden.
Tenslotte vermeldt Elly dat voor de waardevermeerderingsregel mensen nog tot 31 januari een aanvraag kunnen indienen (evt met blanco offerte). Gelijktijdig wordt in de Tweede Kamer overlegd om deze regel te handhaven; een wens van de meeste partijen.
Uit de zaal komen de volgende vragen:
Wat waren de activiteiten op de boorlocatie onlangs die lijken op fracken? Elly: er werd volgens NAM een buis in een andere buis gebracht om de winning te optimaliseren. Er blijkt daarnaast ook water in één van de buizen te zitten, wat erg verontrustend is omdat het geen normale gang van zaken is dat het zoute ondergrondse water in de winningsbuizen komt. De aantasting van de buis vindt dan aan twee kanten plaats wat een extra risico is. Dit was voor de NAM overigens een reden om het af te zien van het fracken in die buis. Op de vraag van iemand om het buizenstelstel te zien, worden de volgende websites getipt: risicokaart.nl; dinoloket.nl en de site van de GBB.
.
– De volgende spreker, Machiel Zeijlstra, begint door nog eens te benadrukken dat het een schande is dat Minister Kamp de motie terzijde heeft geschoven en hoe belangrijk het daarom is dat wij burgers ons steeds weer laten horen. Want daarmee kunnen we dingen tegenhouden! Vervolgens leest Machiel de pakkende analogie voor van Derwin Schorren van de GBB die hij hield bij de recente hoorzitting in de Tweede Kamer.
Na een korte toelichting van wat fracken precies is, legt hij uit waarom wat er in ons gebied gepland is én plaatsvindt wel degelijk bedreigend is. De frackjob zal plaatsvinden nabij het episch centrum van een eerdere aardbeving , en volgens dhr. Jongerius (directe adviseur van Kamp op EZ) en Roest (boortechnicus SodM) op zo‘n 250m van de breuklijn waarbij de scheuren tot op 100m van de breuklijn verwijderd zouden blijven (dit ‘ter geruststelling‘! ). Daarnaast kijkt men alleen naar korte termijn risico‘s tijdens een frackjob; terwijl de gevolgen op langere termijn nauwelijks gedegen gemeten zijn en schadevorming nooit is onderzocht. Ofwel, men beweert steeds dat fracken een “bewezen veilige techniek” is zonder enig bewijs daarvoor.
Meerdere factoren spelen een rol bij het ontstaan van schade door mijnbouwactiviteiten; zo is de ondergrond hier knipklei die hier al schade veroorzaakt bij bevingen vanaf magnitude 1 en zijn het daarnaast niet alleen bevingen maar ook bodemdalingen die op de langere termijn schade kunnen veroorzaken. Opmerkelijk is het te noemen dat ten westen van de stad vrijwel geen meters staan opgesteld. Dat Arcadis in opdracht van de NAM beweert dat hier geen bevingschade kan optreden terwijl de TU Delft in onderzoek van jan. 2016 aantoont dat hier 40 tot 60% nu al schade door mijnbouwactiviteiten heeft. Opvallend is ook dat de maat die aangeeft hoeveel schade een beving veroorzaakt, de intensiteit, inmiddels geheel van de aardbevingskaarten is verdwenen. Enkel de magnitude wordt nog vermeld waarbij opgemerkt dient te worden dat deze steeds op 3km diepte wordt verondersteld terwijl meermaals aardbevingen voortkomen in de ondiepe ondergrond boven de zoutlaag waarbij lage magnitudes een veel grotere intensiteit hebben dan op 3km diepte en veel meer schade veroorzaken dan verondersteld.
Vervolgens houdt hij een pleidooi voor een onafhankelijk meetnetwerk van tiltmeters; het enige type meter dat daadwerkelijk kan laten zien, ook over een langere termijn, dat schades aan huizen zijn ontstaan door bewegingen van de bodem als gevolg van allerlei mijnbouwactiviteiten. Zeer opvallend is dat waar overal ter wereld bij deze activiteiten tilt–meters standaard onderdeel van het meetarsenaal zijn, de NAM, TNO, KNMI en EZ deze, als enig land ter wereld, uitsluiten van alle metingen enonderzoeken, behalve nu na druk van ons een aantal voor zeer korte termijn bij Saaksum. “De reden laat zich raden”, aldus Machiel. Hoewel de meters nog wel erg duur zijn, lijken gemeenten en provincies nu langzaamaan het gebruik mogelijk te overwegen. EZ en NAM kunnen echter beter buiten de geldstromen en invloed op de meetresultaten blijven. Druk vanuit burgers op lokale politici kan hierbij dus helpen! Meer informatie over tiltmeters: PDF en Open Seismic Sensor Grid
Dit alles moet ook nog gezien worden in het licht dat het gaswinningsbesluit alleen het Groninger gasveld rond Loppersum betreft, en dat dus de druk op kleine velden groter wordt, terwijl er de tendens is om het huidige contourengebied te verkleinen (!). Zo vinden rondom ondergrondse gasopslag Grijpskerk veel activiteiten plaats en zijn er veel schades, maar deze worden niet erkend omdat Grijpskerk buiten het gebied valt. Tiltmeters kunnen inzage gaan geven in hoe het er hier daadwerkelijk aan toegaat.
Opmerkingen en vragen uit de zaal:
* In Winschoten heeft een groepje apothekers een eigen tilt–meetnetwerk aangelegd; uit navraag bij StabiAlert blijkt dat één tiltmeter per 100 meter al genoeg inzage kan geven.
* Op de schadekaart van de NAM worden zaken nog positief voorgesteld waar de schadekaart van TU Delft een heel ander beeld laat zien, er zijn gebieden met méér dan 90% schade.
* De NAM lijkt schadegevallen van oude mensen vaak onnodig lang te traineren… .
.
– De laatste spreker Liefke E. Munneke–Bos vertelt op levendige wijze over haar jarenlange en tergende schadedossier met NAM en deelt allerhande tips mee waar de aanwezigen mogelijk nu en in de toekomst wat aan hebben, zoals:
Leg een logboek aan. Zo bouw je een dossier op.
- Schrijf alles op: data van de bezoeken van de taxateurs etc. (eventueel ook hun opmerkingen)
- Iedere nieuwe relevante bodembeweging en bijbehorende schade schriftelijk melden/melden per mail aan CVW/NAM.
- Let op een ontvangstbevestiging.
- Doe geen zaken per telefoon, laat de instanties het maar op de mail zetten. Zo voorkom je misverstanden. Eventuele telefoontjes per mail bevestigen.
- ⁃ Let steeds op welke situatie foto’s er door de NAM / CVW taxateurs/ experts gebruikt worden in hun verslaglegging (oude of nieuwe) en controleer de bijschriften en de opname datums.
- Zet steeds ook iemand anders in de CC, bv. de Onafhankelijke Raadsman; de contra–expert, in e–mails aan NAM of CVW
- Laat altijd een contra–expert kijken naar jouw schade situatie aan jouw bezit, de meeste mensen zijn immers geen bouwkundige… . De keuze van de contra–expert is geheel vrij. Je hoeft niet te kiezen uit een lijstje van de NAM of het CVW.
- Liefke laat ter illustratie het NAM handboek voor taxateurs = Handboek Aardbevingsschade Versie 3.0. febr. 2015. zien, waarin bij elk type scheur een uitleg staat van mogelijke oorzaken ánders dan een beving… Let op: aardbevingsschade is slechts een deel van mijnbouwschade! Het handboek heeft het dus slechts over één onderdeel van voorkomende mijnbouwschaden. Het handboek voorziet onder meer niet in beschadigde fundamenten, kelders, regenbakken, alsmede zaken die niet goed vanaf de begane grond waarneembaar zijn. Het handboek kent geen A schade.
- Je bent niet verplicht om een aannemer via de NAM of het CVW te nemen. Net als bij de contra–expertise is de keuze geheel vrij!
- Doe eventueel net als Liefke aangifte bij de politie van vernieling van eigendom [strafrecht].
- Doe mee aan het politieke debat: als je niets doet komt het zeker niet goed!
- Teken geen antwoordformulier met schade ontstaan door aardbevingen. Verzakkingen etc. is ook mijnbouwschade en moet ook worden vergoed door NAM. De NAM bepaalt niet het wettelijke kader… .
